تغییرات زمانی و مکانی شاخص جریان پایه در رودخانه‌های استان اردبیل

Authors

  • اباذر اسمعلی عوری دانشیار، گروه منابع طبیعی، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
  • اردوان قربانی دانشیار، گروه منابع طبیعی، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
  • رئوف مصطفی‌زاده استادیار، گروه منابع طبیعی، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
  • سونیا مهری دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه منابع طبیعی، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
Abstract:

جریان رودخانه‌ای یکی از مهم‌ترین منابع آبی است که برای مصارف مختلف حائز اهمیت بوده و روند تغییرات آن در مدیریت منابع آب ضروری است. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی جریان سطحی و جریان پایۀ رودخانه‌های حوضۀ استان اردبیل در 22 ایستگاه هیدرومتری است. بدین منظور از آمار دبی روزانه و بارندگی با دورۀ آماری مشترک از سال 1368 تا 1390 استفاده شد. پس از محاسبۀ رواناب کل، دبی پایه به روش حداقل محلی و مقادیر شاخص جریان پایه (BFI)، محاسبه و تغییرات آن‌ها درون‌یابی شد. سپس دوره‌های آماری موجود به دوره‌های پنج‌ساله، تقسیم و تغییرات مقادیر جریان پایه و BFI و نیز ارتباط آن با مقادیر رواناب کل و بارندگی تحلیل شد. براساس نتایج، تغییرات کاهشی دبی در تعداد بیشتری از ایستگاه‌ها مشاهده شد. مقایسۀ مقادیر بارش با تغییرات دبی پایه، حاکی از تأثیر اندک بارش بر روند کاهشی دبی ایستگاه‌ها است. دامنۀ تغییرات شاخص BFI، از 05/0 تا 88/0 متغیر است. علاوه ‌بر این الگوی تغییرات مکانی رواناب کل، دبی پایه و شاخص BFI مشابه بوده و بیشترین مقادیر در هر متغیر به محدودۀ غرب و جنوب غرب استان مربوط است. براساس مقایسۀ دبی پایـه، رواناب کل و شاخص جریان پایه، بیشترین دبی پایه با مقدار 30 متر مکعب بر ثانیه به ایستگاه دوست بیگلو و بیشترین مقدار شاخص دبی پایه به ایستگاه گیلانده مربوط است. در مجموع در دوره‌های موردمطالعه مقدار جریان پایه و BFI کاهش یافته و شدت کاهش جریان پایه در سه ماه فصل پاییز بیشتر بوده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی شاخص سلامت هیدرولوژیک رودخانه در حوزه‌های آبخیز استان اردبیل

ارزیابی سلامت رودخانه می‏تواند به‏عنوان ابزاری در برآورد جریان زیست‏محیطی و کمی‏‌کردن مقدار، زمان‏بندی و کیفیت جریان آب مورد نیاز در تداوم حیات اکوسیستم‏های رودخانه‏ای استفاده شود. هدف از مطالعۀ حاضر، تعیین روند تغییرات زمانی و مکانی سلامت رودخانه‏های استان اردبیل با تأکید بر شاخص‏های هیدرولوژیک جریان با استفاده از آزمون‏‏های آماری است. بدین‌منظور از داده‏های دبی روزانۀ ایستگاه‏های هیدرومتری طی...

full text

ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی شاخص‌های تغییرپذیری دبی جریان رودخانه در برخی از حوضه‌های آبخیز استان اردبیل

چکیده هدف این پژوهش، ارزیابی تغییرات زمانی-مکانی شاخص‌های تغییرپذیری دبی جریان رودخانه در حوضه‌های آبخیز استان اردبیل است. مقادیر شاخص‌های تغییرپذیری دبی ماهانه­ ی رودخانه­ی شامل شانون، بریلویین، سیمپسون، مک‌اینتاش، برگر-پارکر، شاخص تغییرپذیری، شاخص ناهمسانی دبی و شاخص تغییرپذیری دبی محاسبه شدند. ضمن ارزیابی تغییرات مکانی، از نمودار سه متغیره برای تعیین ارتباط بین تغییرات دبی سالانه استفاده شد...

full text

تغییرات زمانی و مکانی ضریب طشتک تبخیر در استان کرمانشاه

تبخیر و تعرق یکی از پارامترهای اساسی در برنامه‌ریزی منابع آب در بخش کشاورزی می‌باشد. تبخیر و تعرق با روش‌های مختلفی از جمله روش پنمن-مانتیث فائو و تبخیر از طشتک، برآورد می‌گردد. در روش طشتک تبخیر مقدار تبخیر و تعرق مرجع (ETo) با ضرب کردن ضریب طشت در مقدار تبخیر از طشتک برآورد می‌گردد. نیاز به پارامترهای متعدد هواشناسی (از قبیل رطوبت نسبی و سرعت باد) برای محاسبه ضریب طشتک یکی از عوامل...

full text

ارزیابی چند‌معیارۀ تغییرات مکانی شاخص فقر آب در تعدادی از حوضه ‏های آبخیز استان اردبیل

منابع آب وجه مشترک اهداف و چالش‏های توسعۀ پایدار است و کمبود آن یکی از معضلات بزرگ چندبعدی قرن حاضر است که می‏تواند سرمنشأ بسیاری از تحولات مثبت و منفی جهان قرار گیرد. اخیراً لزوم ارائۀ شاخص‏های جامع و چندبعدی برای ارزیابی وضعیت موجود و پیش‏بینی وضعیت آیندۀ منابع آب سطحی اهمیت ویژه‏ای پیدا کرده است. به این منظور، شاخص فقر آب برای ارزیابی دسترسی به منابع آب ارائه شده است. در این پژوهش مقدار شاخص ...

full text

تغییرات زمانی و مکانی ضریب طشتک تبخیر در استان کرمانشاه

تبخیر و تعرق یکی از پارامترهای اساسی در برنامه‌ریزی منابع آب در بخش کشاورزی می‌باشد. تبخیر و تعرق با روش‌های مختلفی از جمله روش پنمن-مانتیث فائو و تبخیر از طشتک، برآورد می‌گردد. در روش طشتک تبخیر، مقدار تبخیر و تعرق مرجع (ETo) با ضرب کردن ضریب طشت در مقدار تبخیر از طشتک برآورد می‌گردد. نیاز به پارامترهای متعدد هواشناسی (از قبیل رطوبت نسبی و سرعت باد) برای محاسبه ضریب طشتک یکی از عوامل محدود کنن...

full text

تغییرپذیری زمانی و مکانی جریان رودهای استان مازندران

تغییرپذیری جزء ذاتی جریان رودهاست. جریان رودها دارای تغییرپذیری زیادی در مقیاس‌های زمانی و مکانی مختلف می‌باشند. بخش عمدۀ این تغییرپذیری در اثر عوامل جوی است. بحث اصلی در این مقاله، تغییرپذیری درون سالانۀ فراوانی دبی بیشینۀ ماهانه در رودهای استان مازندران است. جهت این کار از داده‌های 19 ایستگاه (دبی سنجی وزارت نیرو) که دارای حداقل 30 سال آمار پیوسته (از بدو تاسیس تا سال آبی 87-1386) می‌باشند، ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 43  issue 3

pages  623- 634

publication date 2017-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023